آشنایی با رمزینه پاسخ سریع یا Quick Response Code و کاربرد های متنوع آن

رمزینه پاسخ سریع (رپس) یا کیو آر کد چیست؟، کاربرد های آن چیست؟ و ...؛ پاسخ تمام سوال های خود را در اینجا بیابید!

"رپس" مخفف واژه "رمزینه پاسخ سریع" می باشد.

 با رمزینه پاسخ سریع: انتقال راحت اطلاعات به تلفن همراه

  تعریف: 
رپس (رمزینه پاسخ سریع) یا QR-Code یک رمزینه (بارکُد) ظرفیت بالای رمز دار دو بعدی با ساختار ماتریسی (صفر و یک) می باشد که به منظور رمز گشایی آسان محتویات آن با سرعت زیاد طراحی شده است. این رمزینه ها دارای ساختار مربعی شکل است، که اطلاعات در آن به صورت نقطه های مربعی کوچک مشکی که به آن ها واحد یا Module گفته می شود، بر اساس الگوی استاندارد (ISO/IEC 18004:2006) ایجاد و می‌تواند حاوی نشانی وب، پیامک، اطلاعات تماس با فرمت کارت ویزیت، شماره تلفن، قیمت و مشخصات یک کالا به صورت همزمان، یا هر نوع نوشته و داده‌ دیگری مانند نمونه های زیر، باشد. 

  تاریخچه: 
QR-code درسال 1994 بوسیله شرکت Denso Wave که از شرکت های زیر مجموعه تویوتای ژاپن است، ابداع و به منظور ردیابی قطعات در صنایع تولید خودرو مورد استفاده واقع شد، این رمزینه ها در ژاپن بسیار فراگیر بوده و بیشترین کاربرد را میان بارکد‌های دوبُعدی دارد. 


  کاربردها:
این نوع رمزینه ها (QR-codes) که در ابتدا با هدف استفاده در تولید تجهیزات صنعتی ابداع شد، امروزه کاربرد های گسترده ای پیدا کرده اند، که از مهمترین دلایل آن: اطلاعات زیادی است که QRکدها قادرند در خود ذخیره کنند به طوری که یک QRکد قادر است تا 7089 رقم عددی را در خود نگهداری نماید (به جدول 1 مراجعه کنید)، همچنین به واسطه پیشرفت سالهای اخیر در صنعت تلفن های همراه، قابلیت خواندن (اسکن) و انتقال اطلاعات گوناگون نهفته در این رمزینه ها، توسط دوربین تلفن های همراهی که دارای نرم افزار خواندن کد (Reader Code) باشند، برای همگان به راحتی فراهم شده است.
رمزینه پاسخ سریع (QR-code) هم ‌اکنون در مفهومی بسیار وسیع‌ در اروپا، آمریکا، آسیای شرقی و حتی کشور ما مورد استفاده قرار می‌گیرد، در روزنامه ها کاربرد فراوان پیدا کرده و در تبلیغات، شرکت ها "رمزینه پاسخ سریع(QR-Code) " خود را در روزنامه به چاپ میرسانند که حاوی اطلاعات خودشان است. در بعضی از شهرهای اروپایی برای دادن اطلاعات مختلف به گردشگران از این کدها استفاده می شود، یکی از موارد استفاده از رپس در کشور ما علاوه بر تبلیغات، اطلاع رسانی و ...، درج رمزینه پاسخ سریع بر روی برچسب های طرح شبنم است که مختص ردیابی کالاهای وارداتی بوده و از سال 1391 اجرا می شود. به طور کلی این رمزینه ها می‌توانند در مجلات، تابلوها، اتوبوس‌ها، کارت‌های بازرگانی و یا در هر چیزی که کاربران آن نیاز به اطلاعات دارند (حتی روی باطری تلفن همراه یا لپ تاپ)، استفاده شوند. 

در کشور کره جنوبی فروشگاه های زنجیره ای تسکو در اقدامی بسیار جالب که منجر به صرفه جویی های فراوان برای خریدار و فروشنده شده، با قراردادن تصاویر کالاهای خود به همراه رمزینه پاسخ سریع آنها در ایستگاه های مترو، این امکان را برای مردم ایجاد کرده تا با اسکن رپس کالای مورد نیاز توسط تلفن همراه خود و ارسال اطلاعات آن، کالای مورد نظر را درب منزل تحویل بگیرند. ساختار این ایده را می توانید به صورت مصور ببینید: 

- استفاده در گوشی های تلفن همراه و تبلت ها: 
می توان گفت که گسترده ترین کاربرد رمزینه پاسخ سریع بخصوص برای عموم مردم، استفاده و بهره برداری از اطلاعات رمز شده در آن با استفاده از تلفن های همراه است. در واقع رمزینه پاسخ سریع (QR-code) بارکد هایی ساده اند که می‌توانند عملیات زیادی در گوشی های موبایل انجام دهند. این رمزینه ها می‌توانند برای تغییر اطلاعات مخاطبان، اجرای یک لینک وب، باز کردن یک برنامه، یا حتی شماره‌ گرفتن مورد استفاده قرار گیرند. همچنین با گوشی اندرویدی، می توان به راحتی از مارکت های اندروید، بازی ها و نرم افزارهای مورد نیاز را خریداری یا بارگذاری نمود. 
کاربران تلفن‌های همراهی که دستگاهشان مجهز به نرم‌افزار کدخوان است، می توانند "رمزینه پاسخ سریع" را در هر جایی که باشد (روی کاغذ روزنامه، نمایشگر رایانه و یا روی بدنه اتوبوس!) اسکن کنند تا اطلاعات ذخیره شده در آن که می تواند شامل: قیمت و اطلاعات مربوط به یک کالا، شماره تلفن، پیامک و یا هر متنی است، مشاهده نمایند؛ یک صفحه‌ی وب را بدون نیاز به تایپ آن، بر روی تلفن همراه را باز کنند. این عمل اتصال از دنیای فیزیکی به دنیای دیجیتال، به نام "هاردلینک" یا "مجازی کردن دنیای فیزیکی" گفته می شود. 

- دریافت اطلاعات ذخیره شده در QR-code ها بوسیله گوشی تلفن همراه: 
برای خواندن (اسکن) این کدها، گوشی (تلفن همراه) یا تبلت شما می بایست به موارد زیر مجهز باشد:

·  دوربین با قدرت تفکیک مناسب

·  نرم افزار رمزینه خوان (بارکرد خوان)
در برخی از مدل های گوشی های تلفن همراه، نرم افزار رمزینه خوان (بارکرد خوان) بطور پیش فرض نصب شده وجود دارد. تلفنهای هوشمند بلک بری و سیستم عامل گوشی گوگل موسوم به "آندروید"، استفاده ازکد "QR" را که شامل اضافه کردن بارکد‌خوان "زینگ" بر روی برخی از مدل‌ها می‌باشد، پشتیبانی می‌نماید. همچنین دارندگان آیفون و آی پد می توانند از اپلیکیشن‌ها رایگانی که ویژه اسکن این کدها نوشته شده استفاده کنند. 
سیستم عامل نوکیا موسوم به "سیمبین" نیز مجهز به یک بارکدخوان است که قادر به خواندن کدهای "QR" می‌باشد، فناوری NFC در گوشی‌های جدید روش بی‌نظیری برای استفاده از یک ضربه کوچک برای اسکن بارکدها می باشد. همینطور "ام-بارکد" نیز یک کدخوان"QR" برای سیستم عامل "مائیمو" است. حتی دارندگان گوشی هایی با سیستم عامل جاوا نیز می توانند از نرم افزار رایگان موجود مانند: KaywaReader استفاده کنند. 

- توجه: 
رمزینه های پاسخ سریع ظرفیت بالایی جهت ذخیره اطلاعات دارند (جدول 1) اما رمز گشایی و بازیابی اطلاعات موجود در آنها بستگی مستقیم به قدرت پردازش و نوع سیستم عامل تلفن همراه داشته و ممکن در برخی موارد هنگام اسکن کد های حاوی اطلاعات زیاد، گوشی توانایی خواندن آن را نداشته باشد. 

جهت دریافت کامل اطلاعات یک رپس، توجه به نکات زیر ضروری است:

·  قدرت پردازش، سیستم عامل و قدرت لنز گوشی تلفن همراه

·  کیفیت تصویری و حجم اطلاعات موجود در کد

·  زاویه (دوری و نزدیکی) عکس برداری (اسکن) از کد

·  بارکد طبق استاندارد تولید شده باشد
بنابراین عدم دریافت اطلاعات از یک کد صرفن به منزله مخدوش بودن آن نیست. 


  ایجاد رمزینه پاسخ سریع - QR-code: 

- ایجاد رمزینه پاسخ سریع ساده: 
جهت تولید هوشمند رپس (QR-Code)و با هدف استفاده دقیق کاربران از آنها، تقسیم بندی های مختلفی جهت تولید انواع رپس، در بخش تولید رمزینه سایت در نظر گرفته شده است. این تقسیم بندی بر اساس استانداردهای تعیین شده از سوی سازنده QR-Code (شرکت Denso Wave) ایجاد شده و در هر کدام به جهت شناسایی نوع از توابع مخصوص به آنها استفاده شده است. چنانچه شما قصد تولید رمزینه پاسخ سریع جهت محصولات، کار، تجارت، وب سایت، کارت تجاری و شخصی و ... را دارید به این تقسیم بندی توجه کنید تا بهترین و بهینه ترین نوع رپس را تولید و منتشر نمایید. 

·  وب سایت (Website): برای آدرس های اینترنتی URL ها و لینک ها در نظر گرفته شده و به صورت هوشمند نوع آن توسط دستگاه ها و نرم افزار های QR-Code خوان استاندارد، شناسایی می شود.

·  شماره تلفن (Phone Number): برای شماره های تماس تلفنی در نظر گرفته شده و به صورت هوشمند نوع آن توسط دستگاه ها و نرم افزار های QR-Code خوان استاندارد، شناسایی می شود.

·  ایمیل (Email Address): جهت تولید رپس برای آدرس ایمیل در نظر گرفته شده است و به صورت هوشمند نوع آن توسط دستگاه ها و نرم افزار های QR-Code خوان استاندارد، شناسایی می شود.

·  متن (Text): برای هر نوع نوشته دلخواهی در نظر گرفته شده است. توجه داشته باشید که این نوع رمزینه هیچ نوع قالبی (فرمتی) و تابعی ندارد، به همین دلیل پیشنهاد می شود جهت ایجاد رمزینه برای تماس، از بخش "اطلاعات تماس" رمزینه پاسخ سریع خود را تولید نمایید.

·  جستجوی وب (Search by Google): واژه وارد شده، برای جستجو در گوگل آماده و به صورت هوشمند نوع آن توسط دستگاه ها و نرم افزار های QR-Code خوان استاندارد، شناسایی می شود.

·  پیامک (SMS): برای ایجاد رپس برای پیامک بوده و می تواند شامل شماره گیرنده نیز باشد، به صورت هوشمند نوع آن توسط دستگاه ها و نرم افزار های QR-Code خوان استاندارد، شناسایی می شود.

·  شبکه بی سیم (WIFI): شامل اطلاعاتی جهت ورود به شبکه های بی سیم بوده و به صورت هوشمند نوع آن توسط دستگاه ها و نرم افزار های QR-Code خوان استاندارد، شناسایی می شود.

·  اطلاعات تماس (Visit Card): شامل انواع استانداردی از موارد تماس بوده که می تواند هر کدام به صورت تکی نیز وارد و به صورت هوشمند نوع آن توسط دستگاه ها و نرم افزار های QR-Code خوان استاندارد، شناسایی می شود.
 

- ایجاد رمزینه پاسخ سریع منقش: 
در نوآوری ویژه سرویس رمزینه پاسخ سریع (QR-CODE.IR SRC © 2015)، شما کاربران ایرانی به راحتی و رایگان می تواند رمزینه پاسخ سریع آدرس حساب کاربری تان را در شبکه های اجتماعی فیس بوک، تویتر و گوگل پلاس را منقش به لوگوی شبکه های نام برده شده، تولید، ذخیره و جهت افزایش بازدید به شیوه ای نوین، منتشر نمایید. همچنین می توانید لینک خوراک خروجی (RSS Feed) سایت و وبلاگ خود یا هر وب سایت دیگری را به صورت رمزینه پاسخ سریع منقش درآورده و به صورتی جدید و خاص استفاده و منتشر نمایید. 
 

  ساختار و نسخه های رپس: 
ساختار اصلی رمزینه های پاسخ سریع، مربع هایی با تعداد حداقل 21 × 21 واحد در نسخه یک و حداکثر 177 × 177 واحد در نسخه 40، در رمزینه اصلی هستند. به هر یک از این مربع های کوچک واحد یا Module گفته می شود. رپس کاربردی نوع دو که در این سایت و همه جای دنیا به طور گسترده تولید و استفاده می شود، در مجموع چهل نسخه می باشد که هر نسخه دارای تعداد واحد و پیکربندی متفاوت می باشند. در این سایت نسخه رپس تولیدی بر اساس محتوای وارد شده به صورت خودکار تعیین و بهینه ترین حالت ممکن از رپس تولید می شود. 

لازم به ذکر است که جهت خواندن مطمئن و دقیق یک رپس توسط کاربران، می بایست مطابق توصیه شرکت سازنده این بارکدها (Denso Wave) قسمت فضای بی اثر (Quiet Zone) باید حداقل دارای عرضی برابر 4 واحد (Module) داشته باشد. 

هر نسخه از رپس، 4 واحد در طول و عرض از نسخه قبلی بیشتر می باشد. با افزایش نسخه رپس، ظرفیت ذخیره داده نیز در آن افزایش می یابد. به طوری که بیشینه ذخیره عددی در رپس نوع 1، 41 و در رپس نسخه 40 بیشنه ذخیره عددی 7089 می باشد. در تصویر زیر این موضوع به خوبی قابل مشاهده است. 

  ظرفیت ذخیره داده ها: 
ظرفیت ذخیره داده های در رپس های کاربردی نمونه 2 که برای آخرین نسخه این رپس (40) در نطر گرفته شده، به شرح جدول زیر می باشد. لازم به ذکر است که یکی از اصلی ترین ویژگی های رمزینه پاسخ سریع، ظرفیت بالای ذخیره داده های مختلف است که برای اعداد 7089 و برای حروف پارسی حدود 1900 حرف می باشد. 
جدول 1 :

  ظرفیت تصحیح خطا: 
رمزینه پاسخ سریع (QR-code) از یک فناوری تصحیح خطا به نام Reed-Solomon استفاده میکند، که در سطح های مختلف توانایی آن برای رفع خطا متقاوت می باشد. به طور کلی این بارکدها از ۷ تا ۳۰ درصد قابلیت تصحیح دارند و خوانش و رمزگشایی آن‌ها دچار مشکل نمی‌شود. (به مثال زیر نگاه کنید)

مثال زیر نشان می دهد که رمزینه پاسخ سریع چگونه با اختلال مواجه می شود.
رپس های زیر در سطح L تولید شده اند. رپس های 2 و 3 مخدوش شده اند تا اختلال در آنها بررسی شود. هر دو رپس مخدوش شده به وسیله تشخیص خطای سطح L قابل خواندن هستند. 

 
 

 

پس با اطلاعات ارائه شده می توانیم بگوییم که حداکثر اطلاعات قابل ذخیره سازی رمزینه پاسخ سریع (با 177 × 177 داده و تصحیح خطای سطح L) برابر با 23,624 بیت (2,953 بایت)، برای داده های رقمی است. 
این سطوح هنگام تولید رمزینه قابل انتخاب هستند. تولید رمزینه 

لازم به ذکر است که با چرخش رمزینه های پاسخ سریع در هر جهتی نیز می توان بدون هیچ مشکلی اطلاعات موجود در آن ها را خواند (اسکن کرد) و این مورد اثری در استخراج داده های موجود در رپس ها ندارد. مثال زیر را ببینید: 

  پشتیبانی از زبان پارسی: 
همانطور که گفته شد رپس (رمزینه پاسخ سریع) قابلیت ذخیره حداکثر 4,296 کاراکتر الفبایی را دارا می باشد. در این رمزینه هر نوع الفبایی از هر زبان از جمله زبان پارسی قابل رمز گذاری بوده و در پروژه رمزینه پاسخ سریع ایران، جهت تولید رمزینه به زبان پارسی برخی بهینه سازی ها و تغییرات برنامه نویسی برای استفاده کاربران ایرانی اعمال شده است. 
نکته قابل توجه این است که برخی از نرم افزار های رمز گشای این کد ها ممکن است توانایی خواندن الفباهای به جز حروف لاتین را نداشته باشد. بنابراین آنچه مهم است، قدرت رمزینه خوان مورد نظر در پشتیبانی از زبان های غیر لاتین است. 

  آشنایی با انواع رمزینه های پاسخ سریع (رپس) 
به طور کلی پنج نوع رمزینه پاسخ سریع (QR Barcode) معرفی شده است که شامل این موارد هستند: 

·  رمزینه پاسخ سریع کاربردی نمونه 1 و 2 (QR-Code Model 1 & Model 2)

·  رمزینه پاسخ سریع کوچک (Micro QR-Code)

·  رمزینه پاسخ سریع ظرفیت بالا (iQR-Code)

·  رمزینه پاسخ سریع مخفی (SQR-Code) یا (SQRC)

·  رمزینه پاسخ سریع رنگی و منقش (LogoQR-Code) یا (LogoQ)

هر یک از این رمزینه های پاسخ سریع به دلیل ویژگی های خاص و متفاوت، کاربرد های مخصوص به خود را دارند. در جدول زیر می توانید با هر یک از انواع رپس آشنایی شوید: 
 

بزودی توضیحات کاملتر پیرامون انواع رپس در سایت قرار خواهد گرفت. 


  مجوز های استفاده: 
استفاده از کد QR از نقطه نظر مجوز کاملا‍ رایگان و بدون حق استفاده‌ی انحصاری است. کد QR به طور شفاف به صورت استاندارد ISO تعریف و منتشر شده است. Denso Wave حق امتیاز کد QR را در اختیار گرفته است و از آن جهت کسب درآمد استفاده نمی‌کند ، ولی حق امتیاز اجرا و پیاده سازی آن را خیر. (ویکیپدیا(

لفظ کد QR یک registered trademark از شرکت Denso Waveاست. (اصطلاح کد "کیو-آر"، یک برند ثبت شده برای شرکت "دنسو-ویو" می‌باشد.(


  سوءاستفاده ها، هشدار به استفاده کنندگان: 
همانند بسیاری از تکنولوژی های دیگر، ممکن است سوء استفاده هایی از کدهای QR بمنظور کاربرد های غیر عادی بوجود آید.
از مهمترین موارد سوء استفاده، هدایت کاربر به وب سایت های آلوده است.
- لینک دادن به وب سایت های خطرناک با سوء استفاده از نا آگاهی کاربر، می تواند باعث مشکلات کوچک و بزرگ شود. با توجه به غالب کاربرد کد های QR که با تلفن های همراه انجام می شود، هدف، اطلاعات موجود در گوشی استفاده کننده است. این اقدامات ممکن است در پس زمینه اتفاق بیفتد، در حالی که کاربر تنها یک صفحه وب بی ضرر مشاهده می کند. اگرچه درصد چنین سوء استفاده هایی بسیار پایین است، اما همواره جانب احتیاط را فراموش نکنید.


  انواع رمزینه ها (بارکد ها( 
رمزینه پاسخ سریع یکی از ده ها نوع از رمزینه ها بوده که بنا به ویژگی هایی که دارد و در نوشتار بالا به آنها اشاره شد، به سرعت در حال گسترش می باشد. شما می توانید با دریافت فایل زیر برخی از مهمترین انواع رمزینه ها را مشاهده کنید:
 انواع رمزینه ها – فایل PDF با حجم 406 کیلو بایت 

منبع: QR-Code ایران

کاربرگرامی لطفا از طریق فرم نظر سنجی ذیل همین صفحه ما را از نظرات خود مطلع فرمائید. اطلاع از بازخورد مطالب ما را در جهت بهبود و تداوم اطلاع رسانی به شما عزیزان یاری خواهد کرد.